Tom Europejskie mniejszości etniczne. Łużyczanie jako mniejszość wzorcowa oddawany obecnie do rąk czytelników, poświęcamy jubileuszowi 75-lecia urodzin Pani Profesor Jadwigi Zieniukowej. Należy ona do grona wieloletnich współpracowników „Zeszytów Łużyckich”, a od kilku lat jest też członkiem Rady Redakcyjnej naszego czasopisma. Życzymy Pani Profesor pomyślnej realizacji wielu projektów badawczych z dziedzin, które są Jej najbliższe, z sorabistyki i kaszubistyki, w ciągu wielu jeszcze lat.
Tytuł tomu nawiązuje do tematu międzynarodowej konferencji, która odbyła się w Warszawie w maju 2007 roku. Autorką tematu konferencji i tytułu tomu była Elżbieta Wrocławska. Drugą część tematu konferencji i tytułu tomu Łużyczanie jako mniejszość wzorcowa należało zapewne opatrzyć znakiem zapytania dla uniknięcia nieporozumień co do znaczenia „wzorca”. Temat ten miał zapraszać i zaprasza w dalszym ciągu do dyskusji na temat porównania sytuacji mniejszości łużyckiej w Niemczech z funkcjonowaniem innych mniejszości etnicznych i/lub językowych w Europie. W swoim artykule Łużyczanie – laboratorium spraw mniejszościowych Elżbieta Wrocławska zaproponowała zastosowanie pojęcia „typu idealnego” (często stosowanego w badaniach socjologicznych) jako narzędzia służącego do badania łużyckiej mniejszości narodowej – mniejszości nie posiadającej kontaktów ze swoim większościowym państwem istniejącym na innym terenie. Ten „typ idealny” można rozumieć jako rodzaj wzorca, ale nie wzorca realnego, lecz wyimaginowanego, służącego tylko jako narzędzie badawcze, punkt wyjścia rozważań.
Wieloznaczność „wzorcowości” opartej na rzeczywistości przedstawiła polemicznie w swoim artykule Nicole Dołowy, która opisując wiele aspektów funkcjonowania mniejszości łużyckiej, jest przeciwna stosowaniu pojęcia wzorca do którejkolwiek z mniejszości narodowych. Jak sądzimy, jej istotne uwagi dają możliwość weryfikacji „typu idealnego”.
Redakcja po wspomnianej konferencji otrzymała zarówno artykuły nadesłane od referentów, jak też od innych autorów, którzy w konferencji nie brali udziału. Zebrane teksty zostały umieszczone w dwu tomach „Zeszytów Łużyckich” – XLI i XLII. Podczas gdy tom XLI zawiera głównie artykuły socjolingwistyczne i lingwistyczne, tom XLII będzie w przewadze poświęcony tematyce kulturoznawczej, historycznoliterackiej i historycznej.
39/40 (2006)
