Dzień Jubileuszu Siedemdziesięciopięciolecia Profesora Rafała Leszczyńskiego to 13 lipca 2008 roku. Z okazji Urodzin składamy Jubilatowi życzenia długich lat w zdrowiu i pomyślności oraz trwania w dotychczasowej pasji naukowej i poświęcamy mu niniejszy, 42. tom „Zeszytów Łużyckich”.
Bibliografia Profesora zawiera blisko dziewięćdziesiąt prac sorabistycznych, głównie z dziedziny historii literatury i języka. Jubilat ma też istotny wkład w opracowaniu syntetycznego ujęcia historii Łużyczan, przeznaczonego dla Polaków. Jest autorem kilku słowników – dla początkujących i zaawansowanych sorabistów oraz osób zainteresowanych Łużycami. Znaczna część wspomnianych publikacji jest poświęcona kontaktom łużycko-polskim. Dzieła Rafała Leszczyńskiego są metodologicznie i faktograficznie doskonale opracowane i prezentują oryginalne spojrzenie na badane zagadnienia. Sorabistyczny dorobek Rafała Leszczyńskiego jest bardzo wysoko ceniony przez Łużyczan. Jubilat został dwukrotnie uhonorowany Nagrodą Domowiny „Myto Domowiny”1 (jesienią 2007 roku i przed dwudziestu laty) – najważniejszą nagrodą dla osób zasłużonych dla kultury łużyckiej.
W niniejszym tomie sylwetkę Profesora przybliża wywiad, przeprowadzony z Nim przez Elżbietę Wrocławską, oraz Jego autorstwa tekst retrospekcyjny Wspomnienie o początkach moich zainteresowań i fascynacji łużyckich. Artykuły opublikowane w tym tomie to opracowania przygotowane przez osoby uczestniczące w części kulturologicznej międzynarodowej konferencji (zorganizowanej w Warszawie w 2007 roku) „Europejskie mniejszości etniczne. Łużyczanie jako mniejszość wzorcowa”. Część pierwsza, w przewadze językoznawcza, opracowań uczestników tej konferencji została opublikowana w „Zeszytach Łużyckich” 41 (2007). Tam też opublikowano dyskusję na temat „wzorcowości mniejszości łużyckiej” (por. artykuły Elżbiety Wrocławskiej, Nicole Dołowy i Ewy Siatkowskiej, „Zeszyty Łużyckie” łącznie s. 22-59). Część kulturologiczna konferencji była poświęcona Profesorowi Rafałowi Leszczyńskiemu, tak jak niniejszy tom. Przedstawiamy w nim tematy bliskie zainteresowaniom Jubilata. Prace z dziedziny pedagogiki i glottodydaktyki (Ludmili Budarjowej i Jany Šołćiny), teorii kultury (Elki Tschernokoshewej), teorii i historii literatury (Tomasza Derlatki, Ewy Teodorowicz-Hellman, Ewy Szperlik, Dietricha Scholzego-Šołty), recepcji literatury (Alfreda Měškanka, Grzegorza Pisarskiego), historii (Wernera Měškanka, Piotra Pałysa), historii języka dolnołużyckiego (Doris Teichmann), leksykografii górnołużycko-polskiej (Olgi Albul i Nadii Lobur), łużyckiemu Ludowemu Wydawnictwu Domowina (Marki Maćijowej), polskim towarzystwom prołużyckim (Marty Swobody).
Mamy nadzieję, że łączny (zamieszczony w obu tomach „Zeszytów Łużyckich” – 41. i 42.) plon konferencji stanowi zarówno wyczerpującą diagnozę kondycji językowo-kulturowej Łużyc, Łużyczan i ich przyjaciół, jak też szeroką panoramę stanu obecnych badań sorabistycznych.
1 Domowina jest organizacją nadrzędną nad wszystkimi łużyckimi organizacjami kulturalnymi i społecznymi.
41 (2007)
