Niniejszy numer ,,Zeszytów Łużyckich” przygotowywaliśmy z myślą o uczczeniu budziszyńskiego millenium. W jubileuszowym roku 2002 wpłynęło do Redakcji tak dużo materiałów, że tom coraz bardziej ,,pęczniał”. W związku z tym niestety opóźniło się jego wydanie, ale równocześnie podwoiła się (dosłownie!) objętość. Oddajemy numer podwójny*, w którym oprócz wiodącej tematyki budziszyńskiej prezentujemy też problematykę szerzej pojętej kultury Łużyczan. Mamy więc artykuły poświęcone łużyckiej homiletyce, literaturze, muzyce, nauczaniu. Wszystkie artykuły ogniskują się w pewnym stopniu wokół Budziszyna – kulturalnego centrum Serbów Łużyckich.
Budziszyn – owo Miasto Łużyczan (niczym Urbs Rzymian, jak pisze R. Leszczyński – stanowi tematykę działu pierwszego. Wątki budziszyńskie pojawiały się już na łamach ,,ZŁ” – przypomnijmy: w t. VII, XXII/XXIII i XXIV. Tym razem zebraliśmy teksty mówiące o Budziszynie jako centrum kulturalnym Łużyczan (D. Scholze-Šołta, M. Jańczuk) i o powiązaniach nadsprewiańskiego grodu z literaturą (R. Leszczyński); zamieszczamy też studium o etymologii nazwy Budyšin (H. Schuster-Šewc) i szkic o budziszyńskieh Żydach (Z. Kłos); ten ostatni tekst nawiązuje swą tematyką do artykułu o praskich Żydach (M. Stefański), opublikowanego w t. XXXII/XXXIII.
Dział Rzeczy dawne, nowsze i najnowsze przynosi szeroko pojętą problematykę kultury łużyckiej. Godne polecenia są artykuły: o kazaniach A. Frencla na tle zachodniosłowiańskim (E. Siatkowska) i o współczesnej literaturze (szkice slawistek ukraińskich L. Petruchiny i O. Tytarenko). Dużo miejsca zajmuje tematyka muzyczna (o muzyce pisaliśmy w t. XX, XXII/XXIII i XXIV). Tym razem zamieszczamy zarys dziejów muzyki łużyckiej (R. Leszczyński) oraz artykuł poświęcony łużyckim pieśniom i tańcom (M. Šołta). Znajdzie się także informacja o ratowaniu języka łużyckiego w szkole (T. Śliwa). Włączyliśmy również dramatyczny reportaż z walki o schedę po łużyckim działaczu kulturalnym Michale Hórniku, zatopioną przez powódź w sierpniu 2002 r. (R. Čermák, P. Svoboda i K. Kijo).
W Kąciku literackim publikujemy utwór L. Gajczewskiej napisany specjalnie na jubileusz Budziszyna. Poza tym nawiązujemy do dolnołużyckiej problematyki poprzedniego numeru, prezentując przekład wiersza F. Rochy (L. Gajczewska) oraz tłumaczenia poezji (P. Głogowski) i prozy (Z. Kłos) twórcy na poły dolno- i górnołużyckiego – J. Kocha.
Tom zamykają stałe rubryki – Recenzje i Kronika.
* ,,Podwójność” jest zresztą w ogóle ,,wpisana” w ten numer (niczym dualis w obydwa języki łużyckie): mamy więc w nim po dwie recenzje tych samych książek, po dwa artykuły (jednego autora albo dwóch, ale na ten sam temat), a nawet… dwa widoczki (tej samej!) budziszyńskiej starej wieży wodnej.
34 (2002)
